Çinin Azərbaycana birbaşa xarici investisiyaları (BXİ) bu ilin I yarısının sonuna 405 milyon ABŞ dolları təşkil edib.

İndex.az Avrasiya İnkişaf Bankının (EDB) hesabatına istinadən xəbər verdiyi ki, bu göstərici 2017-ci ilin əvvəlində 259 milyon ABŞ dolları olub.

Çin investisiyalarının Azərbaycana orta illik artımı 2016-cı ildə 4,8 %, 2022-ci ildən isə təxminən 9,7 % təşkil edib.

Bank qeyd edib ki, portfelin əsas hərəkətverici qüvvəsi emal sənayesidir ki, bu da Çinin Azərbaycana cəlb edilmiş BXİ-lərinin 88 %-ni (2025-ci ilin birinci yarısının sonuna 355 milyon ABŞ dolları) təşkil edir. Sektora yatırılan investisiyanın həcmi 2016-cı ilin göstəricisinə nisbətən demək olar ki, 40 dəfə artıb.

"Eyni zamanda, enerji sahəsində ümumi məbləği 50 milyon ABŞ dolları (portfelin 12,3 %-i) olan layihələr meydana gəlib. "Universal Energy" şirkəti Qobustan rayonunda "Universal Solar Azerbaijan" birgə müəssisəsi vasitəsilə 100 MVt gücündə günəş elektrik stansiyası tikir. İnvestisiyaların həcmi 100 milyon ABŞ dolları qiymətləndirilir. Layihə 2024-cü ilin noyabrında keçirilmiş hərracın nəticəsində əldə edilib, tikinti işləri 2025-ci ildə başlayıb", - hesabatda qeyd olunub.

Paralel olaraq, "China Datang Overseas" Böyükşor gölündə 30 MVt gücündə batareya enerji saxlanc sistemi ilə 100 MVt gücündə günəş elektrik stansiyasının (GES) tikintisi layihəsini hazırlayır. İnvestisiya sazişi 2025-ci ilin aprelində imzalanıb.

"Hər iki layihə Azərbaycanın "yaşıl elektrik enerjisi" ixracının artırılmasına dair strategiyasına uyğundur və Çin şirkətlərinin bərpa olunan enerji sektorunda əsas texnoloji tərəfdaşlar kimi mövqeyini möhkəmləndirir", - hesabatda vurğulanıb.

Bundan əlavə, sənaye layihələri arasında BYD şirkəti ilə "Electrify Azerbaijan"ın birgə Sumqayıtda elektrik mühərrikli avtobusların istehsalı müəssisəsinin yaradılması da var. İlkin investisiya 17 milyon ABŞ dolları təşkil edir, istehsalın genişləndirilməsi çərçivəsində sonradan vəsait qoyuluşu 60-94 milyon ABŞ dollarına qədər artırılacaq.

"Layihə yerli istehsal hesabına şəhər avtobus parkının yenilənməsinə və ictimai nəqliyyatın tədricən elektrikləşdirilməsinə yönəlib", - EDB qeyd edir.

Çinin özəl investoru Ağdam Sənaye Parkında lift və eskalator istehsalı üzrə "Fujiai Azerbaijan" zavodunu işə salır. Bu zavoda investisiyanın 2 milyon ABŞ dolları olacağı gözlənilir.

EDB qeyd edib ki, bütün layihələr əsasən investorların öz vəsaitləri hesabına, Çinin birbaşa büdcə dəstəyi olmadan maliyyələşdirilir.

Qeyd edək ki, 2008-ci ildən 2025-ci ilin üçüncü rübünün sonunadək Azərbaycanda beynəlxalq maliyyə institutlarının təsdiqlənmiş qeyri-suveren əməliyyatlarının ümumi həcmi 2,671 milyard ABŞ dolları təşkil edib.

Bu məbləğin 61,7 milyon ABŞ dolları 2025-ci ildə, qalan hissəsi isə 2008–2024-cü illər ərzində ayrılıb. Həmin dövrdə 110 layihə həyata keçirilib ki, onlardan 51-i hazırda aktivdir.

Azərbaycanda ən iri investorlar Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (875,3 milyon ABŞ dolları), Asiya İnkişaf Bankı (790,5 milyon ABŞ dolları) və Qara Dəniz Ticarət və İnkişaf Bankı (278,9 milyon ABŞ dolları) olub.

Aktiv maliyyə institutları sırasında həmçinin Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (209 milyon ABŞ dolları), Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı (170 milyon ABŞ dolları), Avropa İnvestisiya Bankı (119,2 milyon ABŞ dolları), Özəl Sektorun İnkişafı üzrə İslam Korporasiyası (116,2 milyon ABŞ dolları) və OPEC Fondu (111,9 milyon ABŞ dolları) yer alır.

Ən böyük maliyyələşdirmə istiqamətləri maliyyə sektoru (973,4 milyon ABŞ dolları), sənaye (894,8 milyon ABŞ dolları) və bərpa olunan enerji mənbələri (675,4 milyon ABŞ dolları) olub.

Nəticədə, Azərbaycanda orta illik maliyyələşdirmə həcmi 2,6 dəfə artaraq 2008–2010-cu illərdəki 108 milyon ABŞ dollarından 2022–2024-cü illərdə 280 milyon ABŞ dollarına yüksəlib.