Kəmalə Alıyeva
Təbii ki, yuxuya gedəndə hamımızın öyrəşdiyi bir istiqamət var və biz ümumiyyətlə o vəziyyətdə yatmağa üstünlük veririk. Ancaq yuxuya getdiyiniz istiqamət düşündüyünüzdən daha vacibdir.
İndex.az bu baxımdan mövzu ilə bağlı ekspertlərin hansı fikirlərə sahib olduğunu və əslində hansı tərəfin daha doğru olduğunu ətraflı araşdırıb.
O, ABŞ-da bir universitetdə yuxu tərzi ilə bağlı araşdırma aparıb və müəyyən edib ki, yan üstə yatmaq beyni təmizləməkdə daha təsirli olur. Ümumiyyətlə, sağ və ya sol olmasından asılı olmayaraq yan üstə yatmaq limfa sistemlərinin fəaliyyətində arxa və ya qarın üstə yatmaqdan qat-qat təsirli olur.
Limfa sistemlərinin işləmə performansı da beyində arzuolunmaz kimyəvi maddələrin toplanıb yığılmamasında əhəmiyyətli rol oynayır. Yəni yan yatmaq həm limfa sistemlərinə, həm də beyindəki kimyəvi maddələrin atılmasına müsbət təsir edir.
Bundan əlavə, bu zaman beyində sinir hüceyrələri ilə kapilyarlar arasındakı boşluq genişlənir və tullantıların təmizlənməsi sürətlənməyə başlayır. Beləliklə, Alzheimer və Parkinson kimi xəstəliklərin inkişaf riski əhəmiyyətli dərəcədə azalır. Yaxşı, yuxu keyfiyyətimizdə sağ və sol tərəflər arasında fərq varmı?
Məsələn, düzgün vəziyyətdə yatsanız, sağ burun dəliyi tıxanır və sol burun dəliyi açılır. Sol burundan nəfəs almaq sağ beyin yarımkürəsinin funksiyasını artırır və sağ yarımkürəni stimullaşdırır. Ürək döyüntüsü və mədə-bağırsaq fəaliyyətinin yavaşlamasına, sinir sisteminin fəaliyyətinin artmasına və qan təzyiqinin azalmasına imkan verir.
Bu baxımdan, yuxu zamanı ürək daha az yorulur və əslində yuxuya getmək çox asanlaşır və yuxunun keyfiyyəti ən yüksək səviyyəyə çatır. Yenə də qan təzyiqini və ürək ritmini tənzimləyən sistem olan simpatik sinir sistemi sağ tərəfdə yatarkən çox daha yaxşı işləyir.
Sol tərəfdə yatırsınızsa, mədə özofagustan aşağı qalır və mədə turşusunun qida borusuna qalxmasını çətinləşdirir. 2022-ci ildə aparılan bir araşdırma, sol tərəfində yatan insanların sağ tərəfləri ilə müqayisədə reflü şikayətlərindən daha az əziyyət çəkdiyini müəyyən etdi.
Əgər yuxu apneınız varsa, düzgün istiqamət seçməkdə fayda var. Tədqiqatçılar sağ tərəfə üstünlük verildikdə yuxu apnesi əlamətlərinin daha çox azaldığını, başqa bir araşdırma isə sağ tərəfdə yatmağın xəstəliyin orta və ya ağır səviyyədə olan insanlarda şikayətləri daha da azaltdığını təsdiqləyir.
Ürək çatışmazlığı olan xəstələr sol tərəfində yatarkən daha çox ağrı və narahatlıq hiss edirlər və sağ tərəfində yatmağa meyllidirlər. Digər tərəfdən, sol tərəfə baxaraq yuxuya getmək qanın ürəyə daha asan hərəkət etməsinə kömək edir.
Hamiləliyə gəldikdə, fikirlər çox fərqlidir. Hamilə qadınlar arxa üstə yatdıqda, tez-tez yüksək qan təzyiqi riski və körpəyə qan axınının azalması şansı artır.
Sağ və ya sol daha sağlamdır sualının cavabı hər ikisidir. 2019-cu ildə edilən bir araşdırma, hamilə qadınların hər iki tərəfə yatması üçün heç bir risk görmədiyini və vacib olanın arxa üstə yatmamaq olduğunu ifadə etdi. Təbii ki, bu prosesdə bəzi sağlamlıq problemləri varsa, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, ona uyğun istiqamət seçimi edilə bilər.
Yuxu zamanı sağ və ya sol tərəfdə uzanmaq uzun müddətdə incə xətt və qırışlara səbəb ola bilər. Yataqdan qalxan kimi üzünüzdəki nazik yastıq xətlərini hiss etmisiniz. Bunların qarşısını almaq üçün arxa üstə yatmaq dəri sağlamlığı üçün çox faydalı olacaq.