Kəmalə Alıyeva
NASA “Artemida” proqramı çərçivəsində 2030-cu ilə qədər Aya insanlı uçuşlar təşkil etməyə hazırlaşır.
İndex.az xəbər verir ki, Apollon dövründən bəri Aya ilk insanlı missiya olan bu layihə, Ayın Cənub Qütbü-Aitken hövzəsində daimi yaşayış yerləri və infrastruktur qurmağı hədəfləyir.
Lakin bu möhtəşəm görüntü Ayın unikal və çətin mühiti ilə mübarizə aparmağı tələb edir. Bu problemlər arasında həddindən artıq temperatur dəyişiklikləri, 14 günlük gündüz-gecə dövrü və havasız mühit, həmçinin Ay reqolitinin (ay tozu kimi) problemləri diqqəti çəkir.
Ay reqolitinin kəskin və kobud quruluşu ilə yanaşı, elektrostatik yüklü olduğu üçün hər şeyə yapışır. Bu toz astronavtın sağlamlığına, avadanlıqlarına və maşınlarına ciddi mənfi təsirlər yaradır. NASA bu problemi həll etmək üçün müxtəlif texnologiyalar inkişaf etdirir və bu həlləri “Blue Origin”in “New Shepard” raketi ilə sınaq uçuşunda sınaqdan keçirəcək.
Ay reqolitinin ən böyük problemlərindən biri onun kosmik gəmilərin hərəkət sistemləri tərəfindən səpilməsidir.
Atmosferin olmaması və cazibə qüvvəsinin az olması (Yerin 16,5%-i) səbəbindən bu toz uzun müddət havada asılı vəziyyətdə qala bilir. Onun kobud quruluşu, milyardlarla illik meteorların təsirindən əmələ gəlir, səthləri zədələyir və aşındırır. Bu, skafandr və avadanlıqlardan tutmuş insan dərisinə, gözlərinə və ağciyərlərinə qədər geniş təhlükələr yaradır.
Bundan əlavə, Ay tozu günəş panellərini örtür, enerji istehsalını azaldır, termal radiatorları örtür, avadanlığın həddindən artıq istiləşməsinə səbəb olur və kameralar və vizörlər kimi həssas səthləri örtür və görmə çətinləşdirir.