Kəmalə Alıyeva
Qlobal istiləşmə ilə mübarizədə qeyri-adi bir fikir gündəmdədir: almaz tozunu səpərək Yer kürəsini soyutmaq. İndi bu, elmi fantastika filmi ssenarisi kimi səslənə bilər, lakin İsveçrədəki ETH Sürixdə tədqiqatçılar iddia edirlər ki, almaz tozunu stratosferə səpməklə qlobal temperaturu 1,6°C qədər azalda bilərlər.
İndex.az xəbər verir ki, yeni nəşr olunan araşdırma günəş işığını ən yaxşı əks etdirən və ətraf mühitə ən az zərər verən maddənin almaz tozu olduğunu göstərir. Amma işin xərc tərəfi də var. Bu iddialı planı 2100-cü ilə qədər davam etdirmək dünyaya 200 trilyon dollara başa gələ bilər.
Tədqiqatçılar kükürd dioksidi, alüminium və kalsit də daxil olmaqla yeddi fərqli maddəni araşdırdıqdan sonra ən yaxşı nəticələrin almaz tozunda olduğunu aşkar ediblər. Bu toz günəş işığını digər maddələrdən daha yaxşı əks etdirir və atmosferdə daha uzun müddət asılı qalır, yəni daha uzun soyutma effektinə malikdir.
Üstəlik, bu toz kimyəvi cəhətdən təsirsiz bir maddə olduğundan, turşu yağışına səbəb olmur. Beləliklə, kükürd kimi maddələrlə müqayisədə ətraf mühit üçün daha təhlükəsizdir.
Bir ton almaz tozunun qiyməti 500.000 dollardır ki, bu da kükürd kimi alternativlərdən təxminən 2400 dəfə bahadır. Bu xərcin ümumilikdə 200 trilyon dollara çatacağı gözlənilir ki, bu da bir çox ölkələrin ümumi milli məhsulundan çoxdur.
Bu yüksək qiymətə əlavə olaraq, bəzi ekspertlər ətraf mühitə təsirlərlə bağlı qeyri-müəyyənliklərdən də narahatdırlar. Məsələn, kükürd kimi maddələrin bəzi işıq növlərini udduğu düşünülür ki, bu da iqlim dövrlərinə, xüsusən də “El Nino” kimi hava hadisələrinə mənfi təsir göstərə bilər.
Layihə qlobal istiləşməyə qarşı müvəqqəti həll yolu təklif etsə də, bir çox alimlərin fikrincə, onun uzunmüddətli təsirləri tam məlum deyil. Bir sözlə, Yer kürəsinin almazlarla soyudulması ideyası elm aləmində həyəcan yaratsa da, 200 trilyon dollarlıq xərc və ekoloji risklər bu üsulun həyata keçirilməsini çox çətinləşdirir.